อุตสาหกรรมยุคแรก
ประเทศไทยเริ่มมีการประกอบธุรกิจอุตสาหกรรมมาแต่สมัยโบราณ แต่การอุตสาหกรรมในขณะนั้นเป็นประเภทสินค้าหัตถกรรมและอุตสาหกรรมในครัวเรือน เช่น การทอผ้า การตีเหล็ก การจักสาน การแกะสลักไม้ การทำทองรูปพรรณ และการประกอบกิจการอุตสาหกรรมที่ใช้แรงงาน เช่น โรงงานสุรา โรงงานน้ำตาลทรายแดง
ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 แห่งราชวงศ์จักรี ได้มีโรงงานอุตสาหกรรมขนาดใหญ่เกิดขึ้นโดยมีชาวต่างประเทศเข้ามาสร้างโรงงาน เช่น โรงกษาปณ์ โรงสีข้าว โรงเลื่อย และหลังสงครามโลกครั้งที่ 1 ได้มีการพัฒนาด้านการอุตสาหกรรม โดยเอกชนได้เริ่มลงทุนก่อสร้างโรงงานอุตสาหกรรมขึ้นอีกหลายประเภท เช่น โรงงานบุหรี่ โรงงานทำกระดาษ โรงงานทำน้ำอัดลม โรงงานทำสบู่ แต่เนื่องจากสภาวะเศรษฐกิจตกต่ำลงทั่วโลกในปี พ.ศ. 2470 ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจของไทยด้วย ทำให้ไม่มีการขยายตัวทางอุตสาหกรรมในประเทศในช่วงเวลาดังกล่าว
การก่อตั้งกรมโรงงานอุตสาหกรรม
พ.ศ. 2475 หลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง รัฐบาลได้ยึดแนวการบริหารประเทศ โดยคำนึงถึงความสมบูรณ์ของราษฎรทางด้านเศรษฐกิจจึงได้จัดทำแผนการดำเนินการทางเศรษฐกิจในส่วนที่เกี่ยวข้องกับการอุตสาหกรรม กิจการบางอย่างที่เป็นสาธารณูปโภค รัฐจะเข้าควบคุมดูแลตลอดจนการร่วมงานกับบริษัทเอกชนดำเนินการในรูปของบริษัทสาธารณะ ส่วนที่ไม่เป็นสาธารณูปโภคจะให้ประชาชนดำเนินการธุรกิจอุตสาหกรรมได้
พ.ศ. 2485 เพื่อเป็นการเสริมสร้างและพัฒนาอุตสาหกรรม รัฐบาลในสมัยนั้นจึงมีนโยบายที่จะจัดสร้างและดำเนินการอุตสาหกรรมและการพาณิชยกรรมภายในประเทศให้เป็นปึกแผ่น โดยแก้ไขพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม โดยยุบกระทรวงการเศรษฐกิจและจัดตั้งกระทรวงใหม่ขึ้น 2 กระทรวงคือ กระทรวงพาณิชย์ และกระทรวงอุตสาหกรรม
5 พฤษภาคม 2485 กรมโรงงานอุตสาหกรรม ได้รับการสถาปนาเป็นหน่วยงานในสังกัดกระทรวงการอุตสาหกรรม โดยมีหน้าที่ดูแลโรงงานต่างๆที่เป็นของรัฐ ควบคุมดูแลการดำเนินงานของโรงงานเหล่านั้นให้มีประสิทธิภาพ ปรับปรุงมาตรฐานแห่งคุณภาพและปริมาณ ตลอดจนรักษาระดับราคาของผลิตภัณฑ์ที่โรงงานต่างๆผลิตจำหน่ายแก่ประชาชน พร้อมทั้งสนับสนุนส่งเสริมอุตสาหกรรมที่เห็นว่ามีความจำเป็นแก่ประเทศชาติในยามสงคราม
กฎกระทรวงแบ่งส่วนราชการกรมโรงงานอุตสาหกรรมกระทรวงอุตสาหกรรม พ.ศ. 2560
รายชื่ออธิบดีกรมโรงงานอุตสาหกรรม
| ลำดับที่ | ผู้ดำรงตำแหน่ง | ระยะเวลาดำรงตำแหน่ง | ||
| ชื่อ | สกุล | เริ่มต้น | สิ้นสุด | |
| 1 | พล.ต.ม.ล.อภิรุม | ชุมสาย | 2485 | 2487 |
| 2 | พล.ต.พระยาสรกิจพิศาล | 2487 | 2489 | |
| 3 | ม.จ. สิทธยากร | วรวรรณ | 2489 | 2497 |
| 4 | นายประวัติ | สุขุม | 2497 | 2500 |
| 5 | พล.ต.จำรูญ | วีณะคุปต์ | 2500 | 2501 |
| 6 | นาวาตรีหยู่ | ทองเวส | 2501 | 2503 |
| 7 | นายสอาด | มีชูธน | 2503 | 2510 |
| 8 | นายอุดมศักดิ์ | ภาสะวณิช | 2510 | 2522 |
| 9 | นายวีระ | สุสังกรกาญจน์ | 2522 | 2525 |
| 10 | นายวิสิทธิ์ | น้อยพันธุ์ | 2525 | 2527 |
| 11 | นายพิศาล | คงสำราญ | 2527 | 2527 |
| 12 | นายจำนงค์ | พนัสจุฑาบูลย์ | 2527 | 2528 |
| 13 | นายพิศาล | คงสำราญ | 2528 | 2531 |
| 14 | นายยิ่งยง | ศรีทอง | 2531 | 2534 |
| 15 | นายปรีชา | อรรถวิภัชน์ | 2534 | 2536 |
| 16 | นายมนัส | สุขสมาน | 2536 | 2538 |
| 17 | นายเทียร | เมฆานนท์ชัย | 2538 | 2543 |
| 18 | นางสาวกัญญา | สินสกุล | 2543 | 2544 |
| 19 | นายวิระ | มาวิจักขณ์ | 2544 | 2546 |
| 20 | นายเรืองศักดิ์ | งามสมภาค | 2546 | 2547 |
| 21 | นายอิสสระ | โชติบุรการ | 2547 | 2549 |
| 22 | นายรัชดา | สิงคาลวณิช | 2549 | 2552 |
| 23 | นายวิฑูรย์ | สิมะโชคดี | 2552 | 2553 |
| 24 | นายประพัฒน์ | วนาพิทักษ์ | 2553 | 2554 |
| 25 | นายอาทิตย์ | วุฒิคะโร | 2554 | 2555 |
| 26 | นายประพัฒน์ | วนาพิทักษ์ | 2555 | 2556 |
| 27 | นายณัฐพล | ณัฏฐสมบูรณ์ | 2556 | 2557 |
| 28 | นายพสุ | โลหารชุน | 2557 | 2559 |
| 29 | นายมงคล | พฤกษ์วัฒนา | 2559 | 2561 |
| 30 | นายทองชัย | ชวลิตพิเชฐ | 2561 | 2562 |
| 31 | นายประกอบ | วิวิธจินดา | 2562 | 2564 |
| 32 | นายวันชัย | พนมชัย | 2564 | 2565 |
| 33 | นายจุลพงษ์ | ทวีศรี | 2565 | ปัจจุบัน |
